1. Bierstad bij uitstek¶
1.1. Bruin¶
Bier in een product waarmee Oudenaarde van oudsher faam maakte. Wie aan Oudenaardse bieren denkt, denkt aan de typische bruine bieren. Reeds in 1851 werd deze bierstijl uitvoerig besproken door brouwingenieur Georges Lacambre in zijn baanbrekend boek ‘Traité de la fabrication des bières …’. Volgens hem kwam de typische smaak door de hoge gisting, het gebruik van mout die iets langer en hoger in temperatuur gedroogd werd. Het kookproces zou 15 tot 20 uren duren. Het bier rijpte volgens hem op zijn minst 2 tot 3 maanden. Het koken is nu korter maar de rijping durft zelfs langer te zijn. Uiteraard is het water ook belangrijk. Oudenaarde heeft heel hard water. Volgens onze brouwingenieur zouden sommige brouwers zelfs de kooktijd verminderd hebben door kalk toe te voegen aan de wort. Tegenwoordig is er ook kandijsuiker in’t spel.
De verkoop van deze bieren kende zijn hoogtepunt in de decennia voor de Eerste Wereldoorlog en tijdens het interbellum. Na de Tweede Wereldoorlog met de opkomst van de pilsbieren, kregen deze bieren en hun brouwers het heel moeilijk. Het verval was ingezet en ook het overgrote deel van de Oudenaardse brouwerijen ging ten onder. Vandaag zijn er eigenlijk maar twee die altijd zijn overgebleven: Cnudde en Roman. Gelukkig is de revival ingezet en zijn er opnieuw bieren van zeven brouwerijen op de markt.
Hoewel het logo vooral rood en geel is, zijn er eigenlijk maar twee kleuren die een belang hebben in de geschiedenis van Oudenaarde. Groen, van de verdures die de stad financieel lieten bloeien en bruin, de kleur van het typisch Oudenaards bier.
1.2. Oudenaarde bierstad¶
1.2.1. De meeste brouwerijen in één stad in België¶
Dat Oudenaarde dé bierstad bij uitstek is, is niet enkel samen te vatten met de uitspraak dat Oudenaarde dit is omdat het in België nog steeds de stad is met de meeste brouwerijen op zijn grondgebied. Of dat beweert men toch. Met de vele nieuwkomers is het moeilijk dit nog met zekerheid te zeggen en de laatste cijfers heb ik niet gevonden. Die uitspraak verdoezelt ook een beetje het feit dat het grondgebied van Oudenaarde na de fusies vrij uitgestrekt is maar onder één postcode zit. Vier van de zeven brouwerijen bevinden zich in deelgemeenten. Maar dat neemt niet weg dat er vroeger veel meer waren en dat het logisch is dat een brouwerij zich de dag van vandaag niet meer vestigt midden in een stad.
1.2.2. Wapenschild¶
Keizer Karel V, geboren in Gent in 1500, heeft een speciale band met Oudenaarde. Zijn dochter, Margaretha van Parma, werd geboren in Oudenaarde. Het weinig opbeurende verhaal van het buitenechtelijke kind, staat in contrast met het olijke verhaal van Hanske de Krijger. De legende gaat dat Hanske, de stadswacht, in slaap is gevallen toen hij op de uitkijk stond om de komst van Keizer Karel te melden. Hij had teveel bier gedronken, samen met de andere bewoners van de stad die de komst al op voorhand vierden. Waar zijn de tijden gebleven dat de vorst nog kwam zonder dat de kelder en de straat onder water gelopen zijn ? Nu ja, Keizer Karel was niet opgezet met het wachten aan de stadspoorten en heeft toen, volgens de legende, een bril laten toevoegen aan het wapenschild van de stad. Welke stad kan zeggen dat zijn wapenschild, als is het maar een onderdeel ervan, rechtstreeks verbonden is met de geneugden van bier? Dit wapenschild is verwerkt in de etiketten van de Clarysse, de brouwers van Felix.
Helaas, naast de legende zijn er ook meer wetenschappelijke benaderingen van de bril. Maar niemand die tijdens een avondje aan de toog daar naar wil luisteren. De stad Oudenaarde gebruikt wel nog steeds met fierheid de bril, ook in de modernere versies van het logo van de stad.
1.2.3. Adriaen Brouwer Bierfeesten¶
De Adriaen Brouwer Bierfeesten zijn ontstaan in 1954. Tot 2010 werden ze georganiseerd door de stad zelf, maar nu worden ze georganiseerd door de brouwerijen Roman en Liefmans, met de hulp van een evenementenbureau. Ze hebben steeds plaats tijdens het laatste weekend van juni. Uit mijn jeugd herinner ik mij vooral de zaterdagavond. Historische gebeurtenissen worden herdacht, met name het in brand steken van het kellioothuisje zoals men indertijd ook had gedaan omdat de belastingen op het bier te hoog werden. Daarna werd er gratis bier geschonken gedurende een uur aan iedereen die een bierpot met een oor bij had. Het waren zware tijden want op maandag was er meestal nog een laatste examen voor de scholieren, waar ook ik nog toe behoorde. We hadden nog niet het geluk dat we half juni al gedaan hadden met de examens zoals tegenwoordig.
De bierfeesten hebben, naar mijn mening, iets te weinig te maken met bier, zoals de naam toch suggereert. Maar het festival trekt jaarlijks 25-30.000 toeschouwers, een groot succes voor de streek van de Vlaamse Ardennen. Daarmee is het het tweede meest belangrijke evenement in de streek na de Ronde van Vlaanderen wielrennen. De Ronde komt trouwens aan in Oudenaarde in de buurt van de markt.
Uit de partnerbrochure blijkt dat er in 2019 voor het eerst een nieuw foodconcept was. Mogen zythologen dromen van een foodpairing festival ?
1.2.4. Brouwers in het bos¶
Recenter is dat Oudenaarde nu ook zijn eigen bierfestival heeft. In 2019 was het de tweede editie van het Brouwers in het bos festival. Met 10 brouwerijen aanwezig is dit nog een jong festival. Hopelijk overleeft dit festival de pandemie.
1.2.5. The Big Bang Theory¶
Een poster van Petre-Devos is gebruikt op de set van The Big Bang Theory. De meest bekende afbeelding van de mascotte ‘Mr. Demi-ton’ en met het opschrift ‘Audenaerde - Petre Devos’ hangt in de keuken van het appartement van Leonard en Sheldon. Niemand weet hoe die daar ooit is beland. Karma wellicht, want Petre-Devos komt later nog terug wanneer we over reclame en marketing spreken. Ook zonder de televisieserie heeft deze poster namelijk een belangrijke plaats veroverd als pionier op het vlak van reclame voor bier.