3. Brouwerijen

3.1. Inleiding

De website van de stad Oudenaarde spreekt enkel van 4 brouwerijen. Ook Zythos, de lijst van brouwerijen in 2020, spreekt van dezelfde 4: Cnudde, Liefmans, Roman en Smisje. Eigenlijk zijn het er meer. Vermoedelijk is dit enkel een kwestie van tijd alvorens de aanpassingen online komen.

HopSaSam brouwt reeds sinds 2012 en verdient naar mijn mening zijn plaats in deze oplijsting zeker op basis van de internationale prijzen die hij gewonnen heeft en de inventiviteit die men in zijn bieren steekt. Sam, de brouwer achter HopSaSam, heeft ondertussen zijn toestemming van de accijnzen gekregen en brouwt volwaardig op Oudenaards grondgebied. Sam is trouwens ook zytholoog.

Petre-Devos is opnieuw gestart in 2015. Eerst waren zij gypsy brewers die capaciteit huurden, maar ondertussen hebben ook zij een volwaardige brouwerij neergepland op het industrieterrein rond Oudenaarde.

Over Clarysse kan men een gelijkaardige discussie hebben. Ze brouwen niet meer zelf, maar besteden hun productie uit nadat ze niet meer verder konden uitbreiden in het centrum van Oudenaarde. Maar hoeveel bieren worden niet uithuizig gebrouwen ? Uitbesteden liet deze brouwerij verder bestaan. Het Felix bier blijft verder bestaan. Dus dit is voor mij geen reden om ze te weren uit deze lijst, zeker niet met hun historiek. En, aangezien ik een meer economische benadering wil, verdienen ze zeker hun plaats. De familie zit nog steeds in de bierhandel.

En tot slot Liefmans. In de brouwerij van Liefmans wordt inderdaad niet meer het volledige brouwproces gedaan. Liefmans werd overgenomen door Duvel Moortgat groep uit het Antwerpse. Omwille van schaalvergrotingen wordt het eerste gedeelte van het proces overgenomen door De Koninck. Het wort komt aan in Oudenaarde in citernen en begint hier zijn gisting in de open gistkuipen. Het lageren en rijpen gebeurt in Oudenaarde. Het afvullen evenwel niet. Ook zij hebben zo een grote historische impact dat ze hun plaats hier verdienen. Ook naar marketing toe zullen ze een belangrijke case vormen.

• https://www.oudenaarde.be/nl/toerisme/culinaire-troeven/brouwerijen

• https://www.oudenaarde.be/nl/toerisme/culinaire-troeven/bierpakket

3.2. Clarysse

3.2.1. Steekkaart

Algemeen
	Naam	Brouwerij Clarysse & Co
	Historisch adres	Krekelput 22, Oudenaarde
	Adres	Coupure 12, Oudenaarde
	Email	info@claryssedranken.be
	Telefoon	055 / 31 96 74
	Contact	Philippe Clarysse, Gregory Clarysse
	Oprichting	1742
	Aantal hl/jaar	onbekend

gestopt met brouwen in 2002, maar brengt nog bier op de markt

3.2.2. Geschiedenis

Voor 1742 was er aan de Krekelput een azijnbrouwerij, gerund door Melchior Van Langermeersch, maar vanaf dan begint men er ook bier te brouwen. Regina Van Langermeersch liet na haar dood de brouwerij over aan haar neef, Jan Vandenhulle. In 1870 neemt Eugène Felix over. Hij sterft amper 4 jaar later, maar toch blijft de brouwerij in handen van de familie Felix. In het begin van de twintigste eeuw, enkele generaties verder, was de brouwerij voor Léonard August Felix maar bijzaak door zijn andere bezigheden. Hij was schepen in Oudenaarde en voorzitter van de brandweer, terwijl het personeel de brouwerij recht hield. Na de dood van Léonard komt de brouwerij in handen van een vriendin van de familie. De zoon van deze vriendin, Pierre Adams, hernoemt de brouwerij. Omdat hij samenwerkt met een vennoot, Roger Clarysse, die ook bij Liefmans had gewerkt, krijgt de brouwerij de namen van beiden: Adams-Clarysse. Na de dood in 1951 van Pierre Adams, die kinderloos stieft, komt de brouwerij volledig in handen van de familie Clarysse en verdwijnt Adams uit de naam. De naam Felix bier werd ook behouden omwille van de naambekendheid.

Herinnering

Mijn grootmoeder vertelde me dat de smaak van het bier van Felix en Liefmans op een bepaald moment veranderd was.

“De brouwer is toen van de éne naar de andere brouwerij gegaan, overgelopen zeg maar. Volgens haar werd er ook verteld dat hij ook het recept meegenomen had en sindsdien smaakte Felix gelijk Liefmans. Liefmans had dan ook zijn smaak veranderd om meer te smaken zoals … Felix.”

Gezien de historische feiten lijkt dit wel te kloppen, maar is er ook een iets genuanceerdere uitleg. Roger Clarysse was inderdaad brouwmeester bij Liefmans. Dat hij kennis meenam is normaal. Maar het was ook de keuze van Liefmans onder impuls van Rosa Merckx om de eigen smaak aan te passen en het bier zoeter te maken.

Clarysse bleef als laatste actief in het centrum van de stad. De onderneming bleef investeren en innoveren op de biermarkt. In 1958 kreeg het bier Felix Speciale Oudenaards een wereldprijs op de Expo in Brussel. De brouwerij bracht in de jaren tachtig ook een witbier op de markt, in concurrentie met het befaamde Hoegaarden witbier, het Witteke van Felix. En het brouwde een amberkleurig abdijbier, opnieuw inspringend op een markttrend. De brouwerij bleef heel modern maar de locatie werd te klein. Uitbreiden ging niet meer midden in een drukke stad. In 2002 werd de productie stilgelegd en sindsdien wordt het bier verder gebrouwen in de artisanale brouwerij Verhaeghe in Vichte, onder toezicht van de familie Clarysse. De familie bleef wel in de bierwereld. Zij baten meerdere bierhallen uit onder de naam Clarysse Dranken.

3.2.3. Bieren

Felix Speciaal Oudenaarde
	Bierstijl	Oudenaards bruin
	Alc.%	4.8
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur	4 °C
	Gisting	hoge gisting, gecentrifugeerd
	Lagering
	Rijping
	Mouten	pilsner en geroosterde mout
	Hoppen	Golding en Saaz
	Gisten	huisgist
	Andere
	Untappd score	3.15

Op dit moment is dit het enige bier dat brouwerij Clarysse nog op de markt zet. Het wordt extern gebrouwen bij Brouwerij Verhaeghe, onder hun toezicht. Er is een versnijding van jonge en oude bieren. Het bier is donkerbruin met een hechte schuimkraag.

3.3. Cnudde

3.3.1. Steekkaart

Algemeen
	Naam	Brouwerij Cnudde
	Historisch adres	Fabriekstraat 8, Eine
	Adres	Fabriekstraat 8, Eine
	Email	info@brouwerijcnudde.be
	Telefoon	055 / 31 18 34
	Contact	Lieven Cnudde
	Oprichting	ca. 1870 / 1919
	Aantal hl/jaar	150 hl/jaar

Bij alle brouwerijen heb ik de oprichtingsdatum gezet, ook al is de brouwerij later nog verkocht of hernoemd. Hier vermeld ik expliciet het jaar 1919 wanneer de brouwerij in handen komt van de familie Cnudde omdat het eeuwfeest gevierd is met onder andere een boek.

3.3.2. Geschiedenis

Op het eind van de negentiende eeuw begon Hector Meheus een brouwerij, naast zijn zeepziederij. Toen zijn broer Aimé overnam, liet hij de zeep voor wat ze was. In 1919 werd de brouwerij dan overgekocht door Alphonse Cnudde. Zijn zoon Omer nam over en toen hij stierf nam zijn vrouw tijdelijk over. Enkele jaren later nam Louis, hun zoon, de teugels in handen. Louis ging in 1993 op pensioen en de zonen Lieven, Steven en Pieter runnen nu de bvba. Zij doen dit als hobby. Zoals reeds vermeld heeft Lieven een rijke carrière gemaakt in de school waar ik mijn middelbaar volgde. Hij is ook in de politiek gegaan. De hoeveelste brouwer zou het zijn die in de lokale politiek stapt ?

Cnudde is een kleine brouwerij in hoeveelheden. In de jaren zeventig van vorige eeuw, was de productie beperkt tot 30 à 35 bakken per week. Ook vandaag nog is het een doelbewuste keuze van de broers om alles klein en ambachtelijk te houden. Door deze kleinschaligheid, is de afzetmarkt beperkt tot de omliggende cafés.

3.3.3. Bieren

Cnudde Bizon
	Bierstijl	fruitbier
	Alc.%	5.5
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur	4-5 °C
	Gisting	hoge gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten	gerstemout
	Hoppen
	Gisten
	Andere	Morello krieken
	Untappd score	3.11

Cnudde Bizon is een rood fruitbier met een alcoholpercentage van 5,5 %. De naam Bizon verwijst naar de Ohiobrug over de Schelde. Er staat een Amerikaanse bizon op elk van de bruggenhoofden.

Cnudde Bruin
	Bierstijl	Oudenaards bruin
	Alc.%	4.9
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur	4-5 °C
	Gisting	hoge gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten	gerstemout
	Hoppen
	Gisten
	Andere	kandijsuiker
	Untappd score	3.06

Cnudde Bruin is een bruin bier, type Vlaams oud bruin, met een alcoholpercentage van bijna 5 %. Het wordt ook wel Kerkhofbier genoemd omdat het water waarmee het bier gebrouwen wordt, komt uit de boorput gelegen onder de binnenkoer van de brouwerij. Het kerkhof is vlakbij.

Cnudde Pure Kriek
	Bierstijl	fruitbier
	Alc.%	niet gekend
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score

Cnudde Pure Kriek ligt nog te rijpen en kon voorlopig eenmalig afgehaald worden in de brouwerij. Covid zal bepalen wanneer we dit bier verder zien ontwikkelen.

3.4. HopSaSam

Algemeen
	Naam	HopSaSam (bier met nen hoek af)
	Historisch adres	Sint-Salvatorsstraat 2, Ename
	Adres	Sint-Salvatorsstraat 2, Ename
	Email	sam@hopsasam.be
	Telefoon	0470 / 46 40 46
	Contact	Sam Vanderstraeten
	Oprichting	2012
	Aantal hl/jaar	60 hl/jaar

3.4.1. Geschiedenis

Sam Vanderstraeten begint in 2012 twee dingen die zijn leven zullen gaan bepalen. Een brouwerij en een opleiding zytholoog. Reeds in 2015 kaapt hij reeds goud weg op de Brussels Beer Challenge. Sam specialiseert zich verder in bieren met heel streekgebonden producten zoals lekkies en wilde Oudenaardse Scheldehop. Hij brouwt eerst uithuizig bij Brouwerij Hof Ten Dormaal (Haacht), Brouwerij Gulden Spoor (Wevelgem) of Brouwerij De Meester (Stategem). In 2020 heeft hij in Nederename zijn eigen kleine brouwerij gemaakt. Voorlopig zal Sam zich bezig houden met nieuwe bieren. Op zijn website staan er reeds een paar in aankondiging.

3.4.2. Bieren

Nonniversaire
	Bierstijl	digestiefbier
	Alc.%	12.5
	IBU	19.6
	EBC	51
	Plato	27.1°
	Temperatuur	12 °C
	Gisting	abdijgist, champagnegist
	Lagering	4.5 maand lagering op eiken calvadosvaten
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	4.0

Een digestiefbier is zowat de tegenhanger van een aperitief. Het bevordert de vertering, is een boeiende smaakervaring en zorgt ervoor dat dat fijne moment nog wat langer kan duren. Vergist met abdijgist en champagnegist, hergisting op 50cl-fles met champagnegist.

Stouten Blackie
	Bierstijl	digestiefbier, stout (Russian imperial)
	Alc.%	6.5
	IBU	65
	EBC	125
	Plato	18°
	Temperatuur
	Gisting	hergist op fles
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere	kandijsuiker, lekkies
	Untappd score	3.57

Een eigenwijze atypische zwarte stout aan de basis, waarbij de klassieke suikers werden vervangen door de Oudenaardse streekspecialiteit lekkies, een snoep uit de reeks babbeluten.

Cuvée Congé
	Bierstijl
	Alc.%	niet gekend
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score

Wist je dat er in Vlaanderen ook wilde hop groeit? Hop komt namelijk van nature voor in Europa! Dus ook langs de Oudenaardse Schelde groeit er wilde, Oudenaardse Schelde-hop. Dit bier werd tijdelijk uitgesteld wegens de corona-crisis.

Țuiple’up
	Bierstijl	Belgische tripel
	Alc.%	9.5
	IBU	30
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.73

Een extra vermelding voor dit bier. Het is een blonde complexe tripel gerijpt op vaten van Romeense pruimenbrandy. Een uniek bier dat ontstond uit een samenwerking van Oriel Beer uit Boekarest (Roemenië) en HopSaSam. Uit een vriendschap ontstond Oriel Beer.

3.5. Liefmans

3.5.1. Steekkaart

Algemeen
	Naam	Brouwerij Liefmans
	Historisch adres	Krekelput 21, Oudenaarde
	Adres	Aalststraat 200, Edelare
	Email	info@liefmans.be
	Telefoon	03 / 860 94 00 (Liefmans is deel van de Duvel Moortgat groep)
	Contact	Marc Coesens
	Oprichting	Ancien régime / 1784
	Aantal hl/jaar	20000 hl/jaar

3.5.2. Geschiedenis

In 1784 kwam de grootste brouwerij in Oudenaarde, Brouwerij De Arend, in handen van Jacques Liefmans. Voordien was ze in handen van zijn schoonfamilie. De brouwerij, gelegen aan de Krekelput, bleef in handen van de familie Liefmans tot in 1902. Dat jaar kocht Pierre Van Geluwe de brouwerij, maar in een clausule van de verkoopsakte stond dat hij de naam van de brouwerij niet mocht veranderen. Hij investeerde fors in het bedrijf, onder andere in een stoomketel. Tijdens de Eerste Wereldoorlog leed de brouwerij heel wat schade, maar na de oorlog herstelde men de gebouwen en ging men zelfs uitbreiden. Men vond een bijkomende locatie in Edelare, een deelgemeente, pal aan de Schelde. Tot vandaag staat de brouwerij daar. Na de Tweede Wereldoorlog, met de nodige schade en plunderingen aan de gebouwen aan de Krekelput, verhuisde men volledig naar de Aalststraat in Edelare.

In de nieuwe gebouwen werd voor het eerst in 1933 bier gebrouwen. Pierre werd opgevolgd door Paul Van Geluwe. Maar hij liet het werk veelal over aan zijn secretaresse, de beroemde Rosa Merckx, die in de brouwerij begon te werken in 1946. Het bleek een geschenk uit de hemel te zijn. Het zijn haar smaakpapillen die de smaak van Liefmans zullen gaan bepalen. De zakelijke leiding van de brouwerij was minder verfijnd. De brouwerij veranderde ettelijke keren van eigenaar en kwam in 2002 in handen van de Riva brouwerij uit Dentergem. Weer nieuwe eigenaars kwamen in financiële moeilijkheden nadat ze de modernisering hadden ingezet en in 2008 werd de brouwerij van de ondergang gered door Duvel Moortgat.

Rosa Merckx besefte heel vroeg reeds dat ze iets aan de smaak moest doen van de typische Liefmans-bieren. De markt veranderde snel na de Tweede Wereldoorlog. Algemeen kwam er meer en meer vraag naar iets zoetere bieren en ook vrouwen gingen meer en meer op café. Ook de heropleving van de traditionele bieren in de jaren zeventig van vorige eeuw, hielpen Brouwerij Liefmans. In 1975 werd het kriekbier in Amsterdam verkozen tot het beste bier van de wereld. Later zou dit bier nog jaren het beste kriekbier ter wereld blijven. De export over de ganse wereld was een feit. Het typische bier van Liefmans brouwen blijft heel arbeidsintensief. Het manueel verpakken van elke 75cl fles in papier blijft het handelsmerk van zowel het kriekbier (Liefmans Cuvée Brut) als het bruin provisiebier (Liefmans Goudenband). Rosa Merckx, Ridder van de Roerstok der Brouwers, blijft geeerd. Haar profiel en een handtekening staan op elke papieren wikkel van de 75cl flessen.

Nu de brouwerij tot de grote Duvel Moortgat groep hoort, is de activiteit in de brouwerij verandert. De brouwerij bestaat alleen nog als museum. Michel Moortgat beschouwt de oude technologie als echte parels die bewaard moeten blijven. Doordat bepaalde fases in het productie proces niet meer in Oudenaarde plaats vinden, is er binnen de brouwerij nu plaats voor andere activiteiten. Zo rijpt de Duvel Barrel Aged aan de oevers van de Schelde.

3.5.3. Bieren

Liefmans Fruitesse on the Rocks - Alcohol free
	Bierstijl	alcoholarm fruitbier
	Alc.%	3.4
	IBU	6
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	2.9

Je vertrouwde Liefmans Fruitesse, maar dan gewoon alcoholvrij, dat is Liefmans Fruitesse Alcohol Free. Ook in deze Liefmans proef je het gekende, fruitige boeket van kriek, framboos, bosbes, vlierbes en aardbei. En uiteraard drink je ‘m on the rocks voor de meest verfrissende ervaring. Want ook alcoholvrij doet dit zomerse aperobier je sprankelen van plezier. Cheers!

Liefmans Fruitesse
	Bierstijl	fruitbier
	Alc.%	3.8
	IBU	10
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.34

Liefmans Fruitesse on the rocks is als citytrippen naar Berlijn, de sfeer opsnuiven in Milaan en cultuur ontdekken in New York. Ideaal om lekker lang van te genieten, in een leuke bar of gezellig chillend bij vrienden.

Liefmans Glühkriek
	Bierstijl	fruitbier
	Alc.%	6.0
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.41

Dit hartverwarmende glühbier schenk je warm, maar nooit te heet. Een kruidige kriek die elke winteravond meteen gezelliger maakt.

Liefmans Goudenband Barrel Aged
	Bierstijl	Oudenaards bruin
	Alc.%	9.5
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.92

Liefmans Goudenband
	Bierstijl	Oudenaars bruin
	Alc.%	8.0
	IBU	8
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.73

Liefmans Goudenband is een van de meest unieke bieren ter wereld. Oorspronkelijk heette het IJzerenband, een verwijzing naar de ijzeren ringen rond de biertonnen. Toen het werd omgedoopt tot Liefmans Goudenband kreeg het een champagnekurk.

Liefmans Kriek Brut
	Bierstijl	fruitbier
	Alc.%	6.0
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.74

Dit weelderige bier is het perfecte huwelijk tussen frisse accenten en de ingetogen zoetzure smaak van krieken. Liefmans Kriek-Brut is een bier van gemengde gisting, waarvan elke hectoliter tot wel 13 kilogram fruit bevat.

Liefmans Oud Bruin
	Bierstijl	Oudenaards bruin
	Alc.%	5.0
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.47

Traditie is vooruitgang die geslaagd is. Denk daar maar eens over na, terwijl je van een glas Liefmans Oud Bruin geniet.

Liefmans Yell’oh
	Bierstijl	fruitbier
	Alc.%	3.8
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	2.95

3.6. Petre-Devos

3.6.1. Steekkaart

Algemeen
	Naam	Petre Devos Audenaerde
	Historisch adres	Bergstraat 4, Oudenaarde
	Adres	Industriepark De Bruwaan 45/S, Bevere
	Email	info@petredevos.com
	Telefoon	0484 / 48 83 91
	Contact	Edward Vandermeersch
	Oprichting	1892
	Aantal hl/jaar	400 hl/jaar

gestopt in 1970, maar 45 jaar later herstart

3.6.2. Geschiedenis

August Petre nam in 1892 de brouwerij over van de weduwe van brouwer Henri Senesal. De familie van August waren bekende brouwers uit Halle, met geuzebrouwerijen in Halle en Anderlecht. Hij trouwt met Mathilde Devos. De naam van de brouwerij werd aldus Petre-Devos.

De brouwerij was indertijd de enige brouwerij die zijn water niet uit de Schelde nam, maar uit een put van 80m diep. En Petre, vanuit zijn kennis van de geuze, brouwde zijn bruin bier ook met tarwe. Dat gaf zijn bier een typische smaak en een stevige witte kraag.

August stierf in 1914 en zijn zoon Pierre volgde hem op. De Eerste Wereldoorlog was een drukke tijd voor de brouwerij. Petre-Devos werd aangeduid door de Duitse bezetter om te brouwen voor de soldaten in de hele regio. Het beruchte soldatenbier, met minder alcohol en smaak mede door het gebrek aan grondstoffen.

Door slimme investeringen in de jaren 30 en het gebruik van de spoorwegen, werd de brouwerij een tijdje de grootste van de stad. Helaas werd de brouwerij zwaar getroffen tijdens de Tweede Wereldoorlog bij bombardementen, maar na de oorlog ging de brouwerij op zijn elan door. De brouwerij had een grote afzetmarkt die reikte tot aan de kust en ook in de Borinage werd het goed verkocht. Dit was mede te danken aan de goede public relations. Eén van de 3 broers, Charles, die na de oorlog de brouwerij leidden, was enkel met reclame en marketing bezig. Ze waren heel vooruitstrevend en hadden zelfs een eigen grafisch ontwerper.

Omdat men inzag dat de smaak van de bierdrinkers veranderde, kwamen ook zij met een pils op de markt. Een kwalitatief goede pils, maar in tegenstelling tot de andere bieren in het gamma, werd deze niet zo gemakkelijk verkocht buiten Oudenaarde door de stevige concurrentie. De verkoop van de pils kon de verkoop van het bruine bier niet compenseren en langzamerhand ging de brouwerij ten onder. Na finaal een paar foute investeringen, sloot de brouwerij in 1970 de deuren.

En dan jaren later, tijdens een familiefeest, besluiten drie vrienden om weer te gaan brouwen onder de naam Petre-Devos. Ze brouwden oorspronkelijk uithuizing maar binnenkort zullen de eerste brouwsels gebotteld worden op de industrieterreinen net buiten Oudenaarde.

3.6.3. Bieren

Petre-Devos Audenaerde
	Bierstijl	Belgisch blond
	Alc.%	6.2
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.36

Petre-Devos Auguste Bourgogne Barrel Aged
	Bierstijl	Oudenaards bruin
	Alc.%	6.2
	IBU	25
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.66

Petre-Devos Auguste
	Bierstijl	blond / amber
	Alc.%	6.2
	IBU	20
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.42

Petre-Devos Courant
	Bierstijl	Belgische dubbel
	Alc.%	6.0
	IBU	18
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.21

Petre-Devos Winterbier Donsdeken
	Bierstijl	winterbier
	Alc.%	9.0
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.39

Petre-Devos Réserve
	Bierstijl	Oudenaards bruin
	Alc.%	6.0
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.71

Petre-Devos Steeple Chase
	Bierstijl	Belgische Tripel
	Alc.%	8.5
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.46

Petre-Devos Wildebeest
	Bierstijl	New England IPA
	Alc.%	7.0
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.52

3.7. Roman

3.7.1. Steekkaart

Algemeen
	Naam	n.v. ROMAN s.a.
	Historisch adres	Hauwaert 105, Mater
	Adres	Hauwaert 105, Mater
	Email	info@roman.be
	Telefoon	055 / 45 54 01
	Contact	Dauphine Vanderschelden
	Oprichting	1545
	Aantal hl/jaar	95000 hl/jaar

3.7.2. Geschiedenis

De brouwerij ontstaat in Mater, een landelijke deelgemeente van Oudenaarde, uit een herberg met hoeve en brouwerij genaamd De Clocke. Joos Roman is in 1545 de eigenaar van dit complex en hij mag aanzien worden als de oprichter van Brouwerij Roman. Veertien generaties later is de brouwerij nog steeds in handen van de familie. In 1668 brandde de brouwerij af, maar werd volledig heropgebouwd. De familie Roman heeft altijd ingezet op modernisering en industrialisering. Zo hadden ze in 1885 een stoommachine en in 1926 was het een volledig moderne geindustrialiseerde brouwerij. Sinds de jaren 70 van vorige eeuw is zo goed als alles geautomatiseerd.

Ook Brouwerij Roman brouwde het typische bruine Oudenaardse bier hoewel ze niet aan de Schelde gelegen zijn en volledig op bronwater werken. Ook gebruiken zij zuivere gist, terwijl bijvoorbeeld Liefmans werkt met wilde gisten. Ook de open gistkuipen zijn ondertussen verdwenen. Kort na de Tweede Wereldoorlog begint de brouwerij reeds met zijn eigen pils. De Romy Pils was goed voor 55% van de totale opzet in 1955, en zelfs voor 70% in 1995. Vandaag is dit minder omdat het bruine bier weer aan belang wint. Het oorspronkelijke bier is hernoemd naar Adriaen Brouwer. In 1983 gaat met de concurrentie met Duvel aan en brengt men Sloeber op de markt. In 1990 brouwt men voor het eerst ook abdijbier. Roman speelt opnieuw kort op de bal als de abdijbieren de consumenten verleiden. Ze noemen hun abdijbieren naar de norbertijnenabdij van Ename, ontstaan in de elfde eeuw uit het oorspronkelijke fort dat mede het ontstaan van Oudenaarde heeft ingeleid. Ook op de populariteit van de witbieren hebben ze ingespeeld met hun eigen Mater Witbier in 1993. Vandaag spelen ze in op de vraag naar speciale bieren met onder andere de Adriaen Brouwer Oaked.

3.7.3. Bieren

Adriaen Brouwer Audenaerds Bruyn
	Bierstijl	Oudenaards bruin
	Alc.%	5.0
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.17

Adrian Brouwer Oaked
	Bierstijl	Sterk donker bier (Quadrupple)
	Alc.%	10.0
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.59

Adriaen Brouwer Tripel
	Bierstijl	tripel
	Alc.%	9.0
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.57

Roman Ale 5.0
	Bierstijl	Oudenaards bruin
	Alc.%	5.0
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.24

Roman Blanche 5.0
	Bierstijl	witbier
	Alc.%	5.0
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.23

Roman Black Label 5.6
	Bierstijl	lager
	Alc.%	5.6
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	2.99

Roman Special Blond 6.5
	Bierstijl	blond
	Alc.%	6.5
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.15

Roman Lager 5.0
	Bierstijl	lager
	Alc.%	5.0
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.13

Roman Pils 5.0
	Bierstijl	pils
	Alc.%	5.0
	IBU	25
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	2.82

Ename Blond
	Bierstijl	abdijbier
	Alc.%	6.6
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.44

Ename Cuvée Rouge
	Bierstijl	abdijbier, pale ale
	Alc.%	7.0
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.35

Ename Dubbel
	Bierstijl	abdijbier, dubbel
	Alc.%	6.6
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.33

Ename Pater
	Bierstijl	abdijbier
	Alc.%	5.5
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.44

Ename Rouge
	Bierstijl	fruitbier
	Alc.%	6.0
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.3

Ename Tripel
	Bierstijl	abdijbier tripel
	Alc.%	8.5
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.55

Sloeber IPA
	Bierstijl	IPA
	Alc.%	7.5
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.48

Sloeber
	Bierstijl	Sterk blond bier
	Alc.%	7.5
	IBU	28
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.4

Gentse Strop
	Bierstijl	blond
	Alc.%	6.9
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.45

Rebelse Strop
	Bierstijl	Brett bier (Geuze)
	Alc.%	6.9
	IBU	33
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.31

Ramon
	Bierstijl	alcohol arm
	Alc.%	0.3
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	2.8

Roman Tafelbier Blond
	Bierstijl	tafelbier
	Alc.%	1.3
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	2.45

Roman Tafelbier Bruin
	Bierstijl	tafelbier
	Alc.%	1.3
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	2.47

3.8. Smisje

3.8.1. Steekkaart

Algemeen
	Naam	Brouwerij Smisje
	Historisch adres	Brugge
	Adres	Driesleutelstraat 1, Mater
	Email	smisje@telenet.be
	Telefoon	0475 / 36 44 89
	Contact	Johan Brandt
	Oprichting	1995
	Aantal hl/jaar	200 hl/jaar

3.8.2. Geschiedenis

Eigenlijk ontstaat deze brouwerij niet in Oudenaarde maar in Brugge. In 1995 wordt ze opgericht door Johan Brandt. Beroemdheid verwierf de brouwerij in 2007 door een bier te brouwen naar een recept van 4000 jaar oud uit Mesopotamië. In 2008 verhuist de brouwerij naar Mater waar het zich vestigt in een oude limonadefabriek. De brouwerij is van naam veranderd door een foutje. De brouwerij noemde oorspronkelijk Brouwerij Smisje maar toen er promotie-materiaal gemaakt werd, drukte men verkeerde Smiske. Johan vond deze naam ook goed klinken en sindsdien is dat de nieuwe naam geworden.

3.8.3. Bieren

Smiske Flor
	Bierstijl	sterk gouden bier
	Alc.%	8.5
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.33

Smiske Inès
	Bierstijl	porter
	Alc.%	9.9
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.58

Smiske Kriek
	Bierstijl	fruitbier
	Alc.%	12.0
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.09

Smiske Pieter
	Bierstijl	moutbier
	Alc.%	6.6
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.53

Smiske Pi-je-ma
	Bierstijl	sterk gouden bier
	Alc.%	12.5
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score	3.5

Smiske Winter
	Bierstijl	winterbier
	Alc.%	11.0
	IBU
	EBC
	Plato
	Temperatuur
	Gisting
	Lagering
	Rijping
	Mouten
	Hoppen
	Gisten
	Andere
	Untappd score

3.9. Vergane brouwerijen

3.9.1. Een komen en gaan

Timeline brouwerijen - LibreOffice Calc

In de geschiedenis van Oudenaarde is het een komen en gaan van brouwerijen. In de middeleeuwen was bijna in elke straat gelegen in de buurt van de Schelde, wel een brouwerij. In 1745 telt Oudenaarde amper nog 3 brouwerijen. Aangezien dit al meer dan 275 jaar geleden is, kunnen we spreken van een volledige reset en moeten we voor dit eindwerk niet meer terug komen op deze vergane gloriën.

De brouwerijen die in 1745 nog bestaan zijn:

• De Engel

• De Arend

• Het Schip (tussen 1745 en 1776 zelfs verdwenen)

We rekenen brouwerij Roman, onstaan in 1545, niet bij in de telling van de drie brouwerijen. Roman was toen al gelegen in Mater. Mater maakt maar deel van Oudenaarde uit sinds de fusie van steden en gemeenten in 1971.

Omstreeks 1850 zijn er in de stad 9 brouwerijen:

• De Valcke

• Vanderpiete-Vanderstraeten

• Liedts-Liefmans

• Den Anker

• Lambert

• Ronsse

• Vandercruyssen

• Liefmans

• Vandenhulle

In 1930 zijn er 8. Wanneer we de grondplannen bekijken, kunnen we zien dat enkele zijn veranderd van naam:

• Cambier-Droesbeque: gevestigd waar vroeger Vanderpiete-Vanderstraeten was

• Liedts: noemde vroeger Liedts-Liefmans

• Naus: waar Ronsse gelegen was

• Six: nieuw, net naast Naus gelegen

• Dugardein: waar Vandercruyssen gelegen was

• Liefmans: zoals voorheen

• Felix: waar Vandenhulle gelegen was

• Petre-Devos: opgericht tussen 1850 en 1930

3.9.2. Centrum van Oudenaarde

3.9.2.1. Brouwerij De Valcke

• 1777 - 1848

• Hoogstraat 8

• Uitgedoofd

Dit was een kleine brouwerij. De Valcke werd in 1786 belast voor 46 tonnen bier, terwijl op hetzelfde moment Liefmans belast werd voor 1600 tonnen. Na de dood van de oorspronkelijke brouwer, legt men zich meer toe op azijn. Vanaf 1835 stond het enkel nog ingeschreven als vinaigrerie alvorens in 1848 volledig te stoppen.

3.9.2.2. Brouwerij Cambier-Droesbeque

• Ancien régime - 1951

• Markt

• Recept verloren na de dood van de brouwer

Brouwerij Droesbeque was gelegen op de Markt. Louis-Isidore bouwde de brouwerij uit en produceerde 2000 hectoliter bier. De schoonzoon, Jean Cambier, moderniseerde de brouwerij begin 20ste eeuw en gebruikte in 1925 electromotoren. De brouwerij legt de boeken neer in 1951. De concurrentiestrijd met pilsbieren werd verloren. Er wordt ook beweerd dat Jean Cambier bij zijn overlijden het recept meegenomen heeft in zijn graf en dat men dus niet meer exact hetzelfde bier kon produceren.

Deze brouwerij mocht leveren aan het hospitaal van Oudenaarde omdat ze konden leveren in flessen, een duur productieproces. Ze gebruikten hiervoor ongeveer de helft van de productie. De andere helft werd geexporteerd naar een handelaar in Doornik. De Boreage kende met zijn mijnen veel arbeiders uit de streek van Oudenaarde, die graag hun eigen bier dronken.

3.9.2.3. Brouwerij Den Anker en brouwerij Liedts

• Den Anker

  • Ancien régime - 1854

  • Tussenbruggen

  • Gestopt na de dood van de brouwer

• Liedts

  • Ancien régime - 1954

  • Einestraat 18-20

  • Gestopt

De familie Liedts was een belangrijk geslacht in de geschiedenis van Oudenaarde. Zo is het stadspark nog steeds officieel “Park Liedts”. Het is de grootvader van baron Charles Liedts (1802-1878), Laurentius, die met brouwen start. Laurentius bezat 3 brouwerijen nadat hij in 1776 toetrad tot het ambacht. Hij brouwde zelf in brouwerij Het Anker, de twee andere werden verhuurd. Zijn zoon Constantin nam brouwerij Het Anker over en werkt samen met zijn schoonzoon, Pierre Minnaert die vanaf 1835 alleen verder moet. Na zijn dood, stopt de brouwerij in 1854. De oudste zoon van Laurentius, Guillaume, begint te brouwen in de Einestraat onder de naam Brouwerij Liedts. Zijn zoon Jan nam in 1812 de brouwerij over en huwde met Natalie Liefmans. Vandaar de nieuwe naam: Liedts-Liefmans. De brouwerij gaat een aantal keer over van vader op zoon, tot Adelin Liedts er in 1954 de brui aan geeft. Op de poort in de Einestraat ziet men nog een verwijzing naar de voorlaatste brouwer, Oscar.

3.9.2.4. Brouwerij Lambert

• 1782 - 1913

• Tussenbruggen 8

• Gestopt

In 1782 richtte Ferdinand Vannoo een brouwerij op in de buurt van Het Anker. Na zijn dood wordt de brouwerij eigendom van de familie Lambert. In het begin van de 20ste eeuw wordt de brouwerij opgekocht door Léon Debreuck, die vlak voor de Eerste Wereldoorlog de productie stil legt en de gebouwen afbreekt.

3.9.2.5. Brouwerij Naus

• 1792 - 1954

• Jezuïetenplein 9

• Gestopt

In 1792 schrijft een zekere Constantin Galle zich in in het brouwersambacht en start aan het Jezuïetenplein. In 1836 wordt Henri Ronsse de eigenaar. Ronsse was de eerste brouwer in Oudenaarde met een stoommachine. Helaas, Ronsse gaat failliet en de familie Liefmans neemt over en zet ook de moderniseringen verder, maar helaas, de brouwerij gaat opnieuw failliet. Edouard Naus koopt ze in 1869. De brouwerij zou nog zo’n 100 jaar in de familie blijven. Na de dood van Maurice Naus in 1954 hield de brouwerij op te bestaan.

Naus was de eerste die een elektrische motor gebruikte in zijn brouwerij. Hij exporteerde zijn bier in een straal van 50 tot 60 kilometer buiten Oudenaarde, vooral richting Frankrijk door toedoen van de arbeiders uit de streek. Naus had een goed uitgewerkt netwerk van handelaars in bier en verkocht onder andere ook in Ronse (faciliteitengemeente 10 km ten zuiden van Oudenaarde) aan Leo Vindevogel, de oorlogsburgemeester van de stad. Jawel, verre familie.

3.9.2.6. Brouwerij Six

• 1869 - 1940

• Jezuïetenplein 7

• Gestopt door de oorlog

Jan Baptiste Van Ruyskensvelde, afkomsting uit Mater, verhuisde naar het centrum en werkte eerst bij brouwerij Liedts in de Einestraat, waar hij zich specialiseerde in de verkoop van gist. Hij startte later zijn eigen brouwerij op het Jezuïetenplein in 1869. Na zijn dood werd de brouwerij verkocht aan Jerôme Six. Six brouwde onder andere een donkere tripel, maar zijn bier geraakte minder en minder verkocht. Nog voor de Tweede Wereldoorlog was het bedrijf op sterven na dood. Het kon niet brouwen tijdens de oorlog en na de oorlog werd het niet meer heropgestart.

3.9.2.7. Brouwerij Dugardein

• 1846 - 1960

• Broodstraat 26

• Overgeschakeld naar bieruitzetters

In de Broodstraat was er op nummer 26 reeds een jeneverstokerij. Constantin Vandercruyssen nam deze in 1846 over en begon er ook bier te brouwen. In de 19de eeuw was deze brouwerij de kleinste van Oudenaarde, mede omdat ze ook jenever en azijn bleven stoken. In 1910 werd de brouwerij verkocht aan Michel Dugardein. Dugardein was bekend voor zijn kriekbier, wat geschonken werd in een ballonglas en met een lepeltje bloemsuiker. In 1960 stopten vader en zoon met brouwen, maar werden bieruitzetters.

3.9.3. Brouwerijen in de deelgemeenten

Ook in de deelgemeenten waren er brouwerijen uiteraard. Aangezien ze na de fusies tot Oudenaarde behoren, heb ik ze kort opgelijst, maar zonder verder in te gaan op hun geschiedenis.

3.9.3.1. De Graeve

• 1841 - 1911

• Beverestraat, Bevere

• Gestopt

3.9.3.2. De Meulemeester-Galle

• 19de eeuw - 1933

• Meldenstraat 45, Melden

• Gestopt

3.9.3.3. De Bisschop

• 1873 - 1970

• Leupegemstraat 46, Leupegem

• Gestopt

3.9.3.4. York

• 19de eeuw - 1968

• Hauwaert 12-18, Mater

• Gestopt

3.9.3.5. Bouckaert

• 1880 - 1959

• Martijn van Torhoutstraat 140, Ename

• Gestopt na overlijden brouwer