Revival van de Oudenaardse Brouwerijen

Voorwoord

Voor de opleiding zythologie heb ik als student de opdracht om een eindwerk te maken. Als informaticus leek het evident om iets te kiezen in de software- of online-wereld. Enkele van mijn voorgangers zijn er ten slotte heel inventief en succesvol mee geweest. Maar toch heb ik gekozen voor een ander onderwerp.

Ik ben geboren in Oudenaarde. Oudenaarde blijft bij uitstek een stad gekend voor zijn bier. Volgens verschillende bronnen heeft de stad op zijn grondgebied, postcode 9700 is een groot gebied, nog steeds het meeste aantal brouwerijen vergeleken met eender elke stad in België. In hectoliters komt Oudenaarde niet in de top voor, maar ongetwijfeld zullen de brouwerijen Liefmans en Roman de stad niet achteraan in het peloton doen bengelen, alsmede moeten deze 2 brouwerijen bij elke bierliefhebber wel een belletje doen rinkelen. Daarnaast heeft Oudenaarde met zijn Adriaen Brouwer Bierfeesten elk jaar een grote publiekstrekker in de binnenstad. De middeleeuwse schilder geeft niet alleen zijn naam aan de feesten eind juni, maar geeft zijn naam ook aan een bier gebrouwen in Oudenaarde.

Toch is het niet mijn geboorte die de uiteindelijke aanleiding gaf voor dit eindwerk. Ergens eind 2019 of begin 2020 was ik aan het klussen bij mijn moeder, die nog steeds in Nederename, een deelgemeente, woont. Bij wijze van tractatie ging ze bier halen bij de lokale Prik&Tik. Ze bracht uiteraard Liefmans mee, het bier waar ik mee opgroeide, het bier dat vloeide op de TD’s in het vijfde en vooral zesde middelbaar. Maar ze had ook Petre-Devos zien staan. Eigenwijs en toch enigszins op de hoogte van het reilen en zeilen van de brouwerijen in Oudenaarde vond ik dat vrij ongeloofwaardig. Mijn grootmoeder had nog over Petre-Devos verhalen verteld, maar die brouwerij was al gesloten voor ik geboren ben. Google, your friend, dan maar. En inderdaad, Petre-Devos brouwt weer. Na 45 jaar ! Wie had dat gedacht.

Daarnaast vierde ook Cnudde in 2019 zijn honderdjarig bestaan. Lieven Cnudde, één van de huidige brouwers, was mijn wiskunde-leraar uit het vierde middelbaar. Als klastitularis van de ‘W-A’ trok hij met de klas naar de brouwerij. Toendertijd, 1987, leek de brouwerij ten dode opgeschreven. Heel af en toe werd nog eens gebrouwen en niemand van de generatie erna, mede door hun job, leek ooit brouwer willen te worden. Welnu, in 1993, toen vader Louis stopte, namen de drie broers, inclusief Lieven, over. Ze brouwen verder als hobby en om deelgemeente Eine van bier te voorzien. Naast hun honderdjarig bestaan hebben ze nog iets te vieren: ze brengen een nieuw bier op de markt.

Het is niet allemaal koek en ei voor de Oudenaardse brouwerijen. Liefsmans bestormt nu de markt met zijn Fruitesse bieren, zich hip en trendy richtend tot een jonger publiek. We mogen niet vergeten dat de brouwerij er niet meer zou zijn, mocht Duvel Moortgat in 2008 niet in de bres gesprongen zijn. De vroegere concurrent van Liefmans in mijn schooljaren, Clarysse met het Felix bier, is nog op de markt, maar wordt helaas niet meer gebrouwen in Oudenaarde. Het brouwen wordt uitbesteed. Zij zijn de laatste parel aan de kroon die het niet overleefd hebben. Er zijn er helaas velen in de loop van de geschiedenis.

Tot slot verwelkomen we twee nieuwelingen die niet in de rijke geschiedenis voorkomen: Smisje en HopSaSam. Deze craft brewers versterken de tendens dat we als consument meer en meer gecharmeerd geraken door kwalitatief sterke streekbieren. Hopelijk kunnen zij en wie weet nog anderen, de brouwtradities van Oudenaarde verder zetten.

Vandaar de titel van mijn eindwerk. De revival van de Oudenaardse brouwerijen. We staan weer op de bierkaart ! In dit eindwerk zal ik naast de geschiedenis belichten, meer de economische kant bekijken en ook verder ingaan op de aspecten die de huidige brouwerijen heeft laten verder bestaan. En hoe ze, zeker nu een covid-pandemie de markt veranderd heeft en mogelijks nog zal veranderen, de toekomst willen aanpakken. Hoe willen ze inspelen op de veranderende tendensen op de biermarkt ? Hoe willen ze hun verkoop bestendigen ?

Dankwoord

Voor het schrijven van dit eindwerk kon ik rekenen op de hulp van velen. Ik wens hen hiervoor expliciet te bedanken. Wanneer je start aan een taak als een eindwerk, heb je een zeker doel voor ogen waar je wil eindigen. Door de interessante contacten, het lezen van veel materiaal omtrent de materie, ben ik geëindigd met een ander resultaat dan wat ik oorspronkelijk voor ogen had. Het was een waarlijk boeiende tocht.

De brouwers zijn uiteraard de belangrijksten om te bedanken. Zonder hen geen bier, geen opleiding. Speciale dank voor Marc Coesens (Liefmans), Lieven Cnudde, Sam Vanderstraeten (HopSaSam), Johan Brandt (Smisje) en Edward Vandermeersch (Petre-Devos) om mij persoonlijk te woord te staan en zelfs rond te leiden in de brouwerij, wat niet evident is in tijden van pandemie.

Heel belangrijk in mijn opleiding zijn uiteraard de leraars geweest. Dimitri Staelens en Steven Bollion hebben een fantastische kennis van bier en het brouwen ervan. Beiden zijn jaren in het wereldje actief en geven graag die kennis die ze opgebouwd hebben door aan de studenten zythologie. Beiden zijn ook brouwers en dat merk je aan hun vakkennis. Hopelijk sta ik binnen enkele jaren niet al te ver meer af van wat zij allemaal weten. Veel werk voor de boeg.

Ik vermeld ook graag de schrijvers van boeken rond het thema bier, waar ik niet alleen informatie vond, maar ook inspiratie om dit eindwerk te maken. Vooral in het eerste gedeelte over de geschiedenis heb ik mij zwaar laten leiden door het boek Bruin.

Ik wil ook mijn medestudenten niet vergeten. Week na week babbelen over bier, bier proeven, helaas te weinig aan de toog door de pandemie, met een stel liefhebbers ga ik missen. Ik hou er hopelijk toogkameraden voor het leven aan over. Dank uiteraard aan Syntra, dat deze cursus faciliteerde. Week na week onze bieren, de samenwerking met de koksopleiding voor de foodpairing, dit alles is maar mogelijk door de inzet van de mensen van Syntra of die samen met Syntra deze opleiding op poten zetten. Misschien moet ik aan de volgende opleiding beginnen, micro-brouwer lijkt me wel iets. Speciale vermelding zeker voor Katia Warny, die via WhatsApp en andere kanalen de groep een aansprekingspunt gaf voor al onze beslommeringen rond inschrijvingen, cursussen en dergelijke.

Tot slot wil ik mijn moeder bedanken voor het idee achter dit eindwerk. Zonder haar hint over Petre-Devos had ik waarschijnlijk een heel ander iets gemaakt van mijn eindwerk. En ik kan ook altijd rekenen op haar, voor wat dan ook. Ik denk dat ze dit eindwerk ook van voor tot achter en terug een ettelijk aantal keren zal lezen.

Digitale versie

Dit eindwerk is beschikbaar in digitaal formaat onder de vorm van een PDF bestand. Om het bestand te openen, moet u beschikken over een PDF-reader.

Door de beperking dat een eindwerk maximum 40 bladzijden mag tellen, opgelegd door Syntra, bevat de PDF niet alle inhoud van de website.

Klik op deze link om de digitale versie te downloaden.

Yves Vindevogel